Tự do là thước đo tâm hồn

Chẳng có gì quý giá như tự do – có tự do là có tất cả, nhưng cũng tất yếu rằng, chẳng có gì mang nặng gánh hơn tự do. Triết gia Sartre nói một câu bất hủ rằng: “Con người bị kết án phải tự do”…
Nhớ lại xưa kia, hơn một thế kỷ thôi, phụ nữ vẫn bị bán – gả như đồ vật từ Đông qua Tây, không có quyền bỏ phiếu như một con người mang giá trị cộng đồng, thử hỏi làm sao có nổi hy vọng hạnh phúc? Ở Việt Nam thì vô vàn các cảnh ép duyên xảy ra, ở nhà thì cha mẹ đẻ tuyên bố: “con gái là con người ta”, ở nhà cha mẹ chồng thì lại nơm nớp “mất tiền mua mâm bà đâm cho thủng”, thử hỏi làm sao ngóc đầu dậy mong ước vai trò một hiền thê sẻ chia gánh vác việc nhà?

Nhưng cảnh đó qua rồi, nhớ lại, cách chừng dăm bảy chục năm thôi, chị em ao ước đi làm công ích xã hội – một chân đánh máy hay nhân viên tín trong công sở như ao ước một chỗ ngồi ở cõi thiên thai, vậy mà giờ đây, không những trong nhiều trường đại học, nhiều ngành xã hội tỷ lệ nữ nhiều hơn nam, mà nhiều vai giám đốc, bộ trưởng, thứ trưởng được vô số chị em đảm nhiệm. Trong tình yêu sự đảo lộn còn lớn hơn nhiều, thôi rồi cái thời sinh ra là đàn ông thì được hưởng đặc ân trong quan hệ giới, bắt đàn bà thế nào phải ra thế ấy, mà giờ đây chị em mới là người quyết định liệu có cho anh em bước vào chung kết của tình yêu, hơn cả thế chị em còn có cả quyền ly hôn khi muốn chia tay với người chồng không đáng mặt, nhiều hơn nữa, công cuộc giải phóng phụ nữ còn cho chị em cái quyền giữ hay giải quyết thai nhi… Tóm lại, trong tình yêu và hôn nhân chị em có quyền lớn đến mức bắt người đàn ông phải nhận thức rằng: muốn có hạnh phúc thì phải biết sẻ chia – cộng đồng – hợp tác với nàng, trái lại nếu đặt nàng xuống vai thụ động thì chỉ nhận trái đắng mà thôi.

Nhưng, đúng vào lúc chị em bước lên ngai vàng bình đẳng thì giông bão nổ ra lớn chưa từng thấy: nào nạn ly hôn, nạn độc thân, nạn những đứa trẻ không cha… Tại cái gì vậy? Rất giản dị, vì chị em bước lên ngai vàng, vừa được – vừa buộc phải đội một vương miện trĩu nặng nhất: tự do. Người Việt vẫn bảo: “có cứng mới đứng đầu gió”, xưa kia, chị em nấp trong buồng làm máy đẻ, nấp trong bếp làm người ở, nấp trong nhà làm kẻ nâng khăn sửa túi thì làm sao phải chịu sóng gió của cuộc đời. Giờ đây, chị em đã bước ra giữa những dòng xoáy xã hội thì cũng phải bị trăm gió ngàn mưa vùi dập. Mới đây, nạn chốngbuôn bán và lạm dụng tình dục trẻ em, toàn bộ những thế lực hắc ám lắm của nhiều tiền chìa những vòi bạch tuộc vào những bé gái để hút khoái lạc và tiền bach. Tại châu Á, các nước ASEAN đang sửa soạn cho hội nghị chống buôn bán người, việc buôn bán này chủ yếu nhắm vào phụ nữ, bởi lẽ xưa kia người ta mua đàn ông làm nhân công, nhưng ngày nay việc đó đã có máy lóc làm, còn phụ nữ được mua bán để tăng thêm “thực đơn” cho nhu cầu hưởng lạc. Ở Việt Nam, theo vô tuyến truyền hình, đã xuất hiện chợ buôn gái biến tướng ngay giữa lòng thành phố, ở đó những cô gái ăn mặc bảnh bao, diễu qua diễu lại trước mắt mấy khách hàng từ Đài Loan hay nước khác đến, mong được họ mua làm vợ. Bình đẳng phụ nữ là vấn đề toàn cầu và chính thức phong trào phụ nữ thế giới đã cảnh tỉnh rằng : “ Phụ nữ đang đứng trước thách thức “ tự do” lớn nhất của lịch sử. Đó là, liệu chị em có cố gắng vươn lên để xứng đáng cầm quyền trượng tự do trong tay, hay buông xuôi chịu nép vế để nhấn chìm tan biến ngay giữa sóng gió vô cùng lớn của tự do. Chúng ta vẫn biết, vài cánh én không làm nổi mùa xuân, cũng vậy, mấy chị em tiến bộ không thể ra tay chèo chống cả chiếm hạm tự do tự do giới của phụ nữ, mà chiếm hạm ấy có thể tồn tại và lướt sóng nhờ vào phong trào đông đảo của chị em, nhất là với những chị em có tri thức. Vậy để góp sức cho điều đó, hôm nay chúng ta đã đặt vấn đề khá kỹ cho đề tài này.

Phụ nữ đã hi sinh rất nhiều để có tự do. Nhưng như một triết gia nói: “Nếu bạn tìm thấy gánh nặng lớn nhất – thì đó sẽ chính là bản thân“ Có nghĩa là một người tự do, thì nghiễm nhiên phải là một con người tự giác thực hiện những bổn phận tương xứng nhất. Vậy mà đáng tiếc còn nhiều chị em, trong đó không thiếu cả những sinh viên nữ hay cao học lại nghiễm nhiên nghĩ rằng, tự do chỉ có nghĩa là thoải mái tận hưởng. Anh đến tỏ tình ư? Thì yêu! Dại gì cô đơn cho khổ. Dăm bữa nửa tháng ư, chán thì bỏ, vô tư đi, nghĩ làm gì cho mệt.

Tự do và thoải mát rất khác nhau, chẳng hạn những đứa trẻ rất thoải mái nhưng chưa ý thức được về trách nhiệm của mình, nên không được coi là những người tự do. Vấn đề này không nhỏ chút nào, từ xa xưa các triết gia Hy Lạp đã phân biệt rành rõi giữa thoải mái và tự do. Họ nói : “Cái gì đẹp thì phải khó”. Các bạn gái thử nghĩ xem, làm gì có bộ đồ ngủ nào thoải mái lại có thể sánh ngang những bộ đồng phục nghiêm trang. Nói đơn giản như một ông thợ giầy người Anh với mấy quí cô rằng: “Thưa cô, những đôi giầy hợp thời trang thường là những đôi giầy cao gót, như vậy thường phải cố đi”. Đi một đôi giầy, muốn đẹp đã phải cố, nấu một bữa ăn ngon phải kì công mất lắm thời gian, vậy mà trước ngưỡng cửa tình yêu trọng đại là thế, nhiều chị, nhiều anh lại tưng tưng nghĩ rằng : “Thoải mái đi” thử hỏi có thể mưu cầu một hạnh phúc lớn?

Hạnh phúc lớn nhất của con người là tự do – bởi vì bất hạnh lớn nhất làm nô lệ - là thứ phương tiện trong tay người khác. Chính vì thế mà loài người mới phấn đấu xóa bỏ chế độ nô lệ, phụ nữ đòi quyền sống của bà chủ - không phải làm phươn tiện trục lợi trong tay đàn ông. Đó là tương quan mới giữa nàng với chàng. Nhưng bây giờ bất hạnh vẫn tiếp tục xảy ra vì một bộ phận - một cách thoải mái đã biến bạn trai bạn tình, bạn đời thành phương tiện cho mình, chỉ cần một gã xe ôm thôi cũng yêu, cần một cái ví bao cũng yêu, cần mấy vệ tinh vè vè cho đời đỡ tẻ cũng yêu, rồi khi yêu đã thoải mái, khi bỏ càng thoải mái, thế là việc thiếu bổn phận nhau đã gây ra những tranh cãi, oán hận, căm hận, trả đũa…Đấy là ở bình diện chi tiết, ở bình diện cao, khi số chị em này mới giành được ít tự do đã đem ra xài, làm gảm giá cuộc nâng cao phẩm giá chung của phụ nữ toàn cầu, dẫn đến một vấn nạn thách thức rằng: phụ nữ được tự do chắc gì đủ bản lĩnh để sống tự do. Không chỉ có vậy, nạn phá thai nhi gái vẫn đang gia tăng, nạn buôn bán chung chuyển phái đẹp vẫn đang tiếp tục.

Bồng bột hơn, một số chị em đơn giản cho rằng, bình đẳng nghĩa là hùng mạnh như đàn ông, cũng hút thuốc, uống rượu, phóng xe máy phân khối lớn, ngổ ngáo, lanh chanh, chung sống không chịu lùi một phân, làm vậy vô hình chung số chị em này đã tự làm yếu mình, vì phụ nữ bình đẳng với nam giới theo chức phận chứ không phải theo cơ bắp. Hơn nữa, khi đàn ông buộc phải nhường quyền bình đẳng cho phái đẹp không phải đàn ông đã yếu đi mà là buộc phải thực hiện cán cân công bằng trong tâm thức tiến bộ. Vì vậy khi chị em không biết dùng bình quyền chia sẻ tình yêu sẽ gây phản ứng ngược: Cồng bà đã ra oai, thì gậy ông sẽ tranh tài.

Tóm lại, có thể nói tắt rằng, muốn có hạnh phúc xứng đáng với tự do, chị em buộc phải thực hiện một gánh nặng bổn phận tương xứng với nó. Nghĩa là không phải buông thả, mà sống một cách nghiêm cẩn đứng trước ngưỡng cửa tự do. Tự do yêu - điều đó có nghĩa hết sức trách nhiệm khi chọn bạn đời, chọn lúc chia sẻ, chọn lời đồng ý cũng như một lý do để chia tay. Hơn thế khi thành hôn cũng luôn luôn phải chọn - chọn chia sẻ - chọn bao dung – và chọn cả những gì tan vỡ.

Người phụ nữ đã không thể buông thả trong tự do của tình yêu, thì người đàn ông lại càng không thể. Người phương Tây cho rằng, người đàn ông không được phép sai cả một lời hẹn, đặc biệt với phụ nữ, người phương Đông thì quả quyết mỗi lời quân tử nói ra phải chắc như đinh đóng cột. Vậy thì, chẳng có lý do nào thả lỏng cho những người đàn ông trọng nghĩa khí được vô tư – vô trách nhiệm trước ngưỡng cửa vô cùng hệ trọng của tình yêu – luôn liên đới một con tim phái đẹp.

Nguồn: Hạnh phúc gia đình